Giriş: Hollanda’da Yeni Bir Göç Politikası Dönemi

Hollanda Temsilciler Meclisi (Tweede Kamer), Temmuz 2025 itibarıyla iltica politikasında köklü değişikliklere giden iki kritik yasayı kabul etti. Tweede Kamer’de oylamalar birbirine yakın geçti: Biri 95’e 55, diğeri 94’e 56 kabul oyuyla geçti. Ancak bu yasaların Senato’dan geçip geçmeyeceği belirsiz. Özellikle Hristiyan Demokratlar (CDA), yardımcı kişileri suç sayan madde nedeniyle güçlü şekilde muhalefet etti .

 

Bu yasal paket, “tarihin en sert iltica politikası” olarak nitelendiriliyor. Tasarı Kral’ın onayına sunulduktan sonra yaz sonunda yürürlüğe girebilir, ama Senato’daki muhalif oy oranı nedeniyle tartışmalı durumdadır.

 

Bu değişiklikler, hem yasal statüleri hem de temel haklara erişimi doğrudan etkileyerek ülkedeki mülteci ve sığınmacıların yaşam koşullarını derinden sarsacak nitelikte. Hükümet kanadı, yasa paketini “zorunlu bir reform” olarak savunurken, insan hakları kuruluşları ve hukukçular bu düzenlemeyi Avrupa değerleriyle bağdaşmaz buluyor.

 

Yeni Yasalar Neleri Değiştiriyor?

1. İki Statülü Sistem (A-B Statü Ayrımı):
   Yeni yasa kapsamında, mülteciler artık iki farklı kategoriye ayrılıyor:
   – A Statüsü: Politik, dini ya da cinsel yönelim nedeniyle şahsi takibata uğrayanlar.
   – B Statüsü: Savaş, çevresel felaket gibi genel tehlikelerden kaçanlar.

Bu ayrım, özellikle B statüsündeki kişilerin haklarında ciddi kısıtlamalar getiriyor. Aile birleşimi, oturum süresi, vatandaşlığa geçiş gibi konular A statüsündekilere göre çok daha kısıtlı hâle geliyor.

2. Acil Önlemler Yasası (Spoedwet Asiel):
   – Geçici oturum izin süresi 5 yıldan 3 yıla indirildi.
   – Süresiz oturum izni artık verilmemeye başlanıyor.
   – Aile birleşimi yalnızca 18 yaş altı çocuklarla sınırlı hâle getiriliyor.
   – Göçmenlere insani yardım sağlayan kişilere cezai yaptırım uygulanabilecek.

Mevcut Uygulama	Yeni Yasa ile Gelen Değişiklik
Geçici Oturum Süresi: 5 yıl	3 yıla indirildi
Süresiz Oturum İzni: Mümkün	Artık verilmiyor
Aile Birleşimi: Eş, çocuk ve diğer yakınlar	Sadece 18 yaş altı çocuklar
Mülteci Tek Statüsü	A ve B Statüsü ayrımı
Göçmenlere yardım: Yasal	Ceza ile karşılaşabilir

 

Mültecilerin Yaşadığı Sorunlar Derinleşiyor

1-Sistemsel ve Operasyonel Sorunlar

Kayıt Merkezlerindeki Aşırı Yoğunluk:
Özellikle Ter Apel gibi başvuru merkezlerinde aşırı yoğunluk yaşanıyor. Temel barınma, hijyen ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanamaması uluslararası düzeyde eleştirilere yol açtı. Kayıt merkezleri (Ter Apel vb.) aşırı kalabalık, altyapı yetersizliği nedeniyle uluslararası yardım kuruluşlarınca “insanlık dışı” ve sürdürülemez olarak tanımlanıyor .

 

Uzayan Bekleme Süreleri:
Hollanda Göç ve Vatandaşlık Dairesi (IND), başvuru dosyalarını 6 ay içinde sonuçlandırmakla yükümlü. Ancak bu süre birçok dosyada 1.5 yılı aşmış durumda. IND (Immigration and Naturalisation Service) başvuru sayısı ile karar kapasitesi arasında orantısızlık yaşıyor. Bekleyen başvuru sayısı her geçen gün artıyor ve bazı başvurular yasal süre olan 6 ayı aşacak şekilde gecikiyor.

 

2-Hukuki ve Yapısal Problemeler

Avrupa Adalet Divanı (CJEU), Hollanda’nın 6 aylık karar süresi dışındaki süre uzatmalarının sadece olağanüstü durumlara uygulanabilecek şekilde sınırlandırılması gerektiğini belirledi. Yapılan rutin uzatmalar AB hukuku ile uyumlu olmadığı yönünde karara varıldı.

Göçmen hukukçular ve savunucular, yeni yasaların hukuken çelişkili, yargıyı zorlayıcı ve yasal temelleri zayıf olduğunu vurguluyor.

 

3-Sosyal Haklar ve İnsanî Sorunlar

Ailelerin Ayrılması ve Sosyal Travmalar:
Yeni yasalar, aile birleşimi hakkını ciddi şekilde kısıtladığı için çok sayıda aile parçalanmış durumda. Bu durum, çocuklar üzerinde travmatik etkiler bırakıyor.

Aile birleşimi büyük ölçüde sınırlandırıldı; evlilik dışı partnerler, yetişkin çocuklar gibi gruplar artık neredeyse başvuru hakkı bile elde edemiyor .

Bu düzenlemeler sonucunda göçmenlerin yoksullaşması, dışlanması ve depolitizasyonu gibi sosyal sorunlar derinleşiyor.

 

Toplumsal Tepkiler ve Hukuki Eleştiriler

Sivil toplum kuruluşları ve hukukçular bu yasaların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu belirtiyor. Yardım kuruluşlarına cezai yaptırım tehdidi ise yardım ağlarının felce uğramasına neden olabilir. Sivil toplum bu yüzden yüksek sesle tepki gösteriyor. VluchtelingenWerk ve Hollanda Belediyeler Birliği gibi kuruluşlar yasaları “topluma zararlı” ve “yasal açıdan sürdürülemez” buluyor .

Bazı belediyeler ve yerel yönetimler, bu yasaları uygulamakta gönülsüz davranacağını şimdiden açıkladı.

 

Senato Kararı ve Belirsizlik

Yasalar henüz Hollanda Senatosu’ndan geçmedi. Bu nedenle son söz henüz söylenmiş değil. Birçok hukukçu, Senato’nun özellikle “yardım edenlerin cezalandırılması” maddesi nedeniyle bu yasaları geri çevirebileceğini öngörüyor.

Hollanda’da kararı tamamen yetki organları verecek olsa da, bu yasaların uygulanması sonucu mültecilere yönelik yardım faaliyetlerinin suç sayılması, aile birleşiminin pratikte yok edilmesi ve hukuki belirsizliklerin artması, insanî krizin boyutlarını yükseltebilir. Sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler ve uluslararası hukukçular, bu yasal düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesini ve bir seçenek hâlinde Senato tarafından reddedilmesini çağrısıyla birlikte uluslararası forumlarda gündeme getiriyor.

 

Sonuç: İnsanî Bir Sınav

• Tweede Kamer’dan geçen yasal paket, Avrupa normlarına göre doğrudan etik ve hukuki sınırları zorlayan, mültecilerin temel haklarına ciddi kısıtlamalar getiren bir düzenleme.
• Bu yasa tasarılarının Senato’dan geçip geçmeyeceği belirsiz; özellikle CDA’nın tavrı, 2025 Ekim’de yapılacak erken seçimlerde mülteci politikalarının ana tartışma başlıklarından biri olacak,
• Mülteciler zaten sıkışmış durumdayken, yasaların uygulanması durumunda yaşayacakları zorluklar daha da derinleşecek: uzayan belirsizlikler, sınırlı yasal haklar, sosyal dışlanma…

Hollanda’nın bu yasa değişikliğiyle birlikte, mülteciler için bir “güven limanı” olma özelliğini yitirme riski bulunuyor. Mültecilerin temel haklarına erişimin kısıtlanması, ailelerin parçalanması ve sosyal dışlanma tehlikesi ciddi bir insan hakları krizini beraberinde getirebilir.

 

Kaynakça

AP News. ‘Dutch parliament passes controversial asylum reform’. 2025. https://apnews.com/article/dfb5deadded7b1514add2e4422caa2e9

RefugeeHelp. ‘House of Representatives agrees to stricter asylum laws’. 2025. https://www.refugeehelp.nl/en

ECRE. ‘Netherlands approves new asylum measures’. 2025. https://ecre.org

NL Times. ‘Dutch parliament adopts strictest asylum policy ever’. 2025. https://nltimes.nl

The Guardian. ‘Dutch government collapses after coalition fallout’. 2025. https://www.theguardian.com

 

Av. Rukiye ALTIN

Hollanda